"سنجش اعمال"، ایده ای برای کنترل رفتار با نرم افزار
هر ساله با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان فضایی معنوی بر کشورمان حاکم می شود و مردم با روزه داری و شرکت در جلسات مذهبی سعی در بهره گیری از فضیلت های این ماه مبارک می کنند. اگر چه توجهات ما به مسائل دینی و مذهبی در این ماه بیشتر از اوقات دیگر سال است اما با عبور از این ماه دوباره به یک روزمرگی دچار می شویم. به بیان دیگر اگر چه دین اسلام یک دین همه جانبه است و قرار است به صورت یک برنامه زندگی مطرح شود اما تحقق آن در زندگی ما به همان نماز خواندن و روزه گرفتن خلاصه می شود و دین معمولا نفوذ خاص دیگری در بقیه کارهای ما مانند غذا خوردن، احوالپرسی کردن، برخورد با دیگران، خوابیدن، درس خواندن، تجارت، کسب وکار و ... ندارد.

حال اگر دید خودمان را نسبت به دین کاربردی کنیم می توانیم هر چه بیشتر زندگی خود را با دین اسلام تطبیق دهیم. مثلا نگاه ما به حدیث "حاسبوا انفسکم قبل ان تحاسبوها" بیشتر یک نگاه اخلاقی است تا یک نگاه کاربردی. بدین مفهوم که سعی می کنیم در طول روز اعمال نیک بیشتری انجام دهیم و نهایت امر ممکن است در آخر شب مروری کلی بر کارهای انجام شده در طول روز بکنیم. اما این کار معمولا در طول سال مداومت ندارد و معمولا وارد جزئیات اعمال و حساب وکتاب جدی نمی شویم. بنابراین معمولا در طول سال تغییر چندانی در جهت بهبود رفتارمان حاصل نمی شود. حال فرض کنید نگاه خود به این حدیث را عوض کنیم وجنبه عملی برای آن قائل شویم. بدین مفهوم که می توانیم جز به جز اعمال روزانه را با معیارهای اسلامی مورد حساب و کتاب قرار دهیم و در نهایت مجموع اعمال نیک و بدی که در روز انجام می دهیم را بدست آوریم. این جزئی نگری در کارها البته می تواند زمانگیر و خسته کننده باشد. بنابراین می توان این حساب و کتاب را به یک نرم افزار واگذار کرد.

برای شروع کار باید اعمال روزمره انسان لیست شوند و نظر اسلام راجع به آنها را استخراج کرد. برای مثال کارهای روزمره یک انسان بصورت زیر می تواند باشد: از خواب بیدار شدن، شستن دست و صورت، نماز خواندن، صبحانه خوردن، سوار ماشین شدن، رسیدن به سر کار یا دانشگاه یا مدرسه، کار کردن یا درس خواندن، صحبت کردن با دیگران، ناهار خوردن، نماز خواندن، برگشتن به خانه، استراحت کردن، رسیدگی به کارهای منزل، تماشای تلویزیون، شام خوردن، خوابیدن.
حال برای هر قسمت می توان نظر اسلام را استخراج کرد. مثلا تعیین نمود چه ساعتی برای بیدار شدن خوب است؟ چه غذایی برای صبحانه مناسب است؟ در سرکار نحوه برخورد با مراجعه کنندگان چگونه باید باشد؟ کی و با چه کیفیتی نماز بخوانیم؟ در دانشگاه با اساتید و دانشجویان چگونه برخورد کنیم؟ در روز چه مقدار استراحت کنیم؟ در چه ساعتی و به چه میزان ناهار بخوریم و سئوالات مشابه. حال نرم افزار در انتهای روز می تواند این اطلاعات را با ارائه پرسشهایی از کاربر دریافت کند. مثلا در قسمت مربوط به نماز از کاربر بپرسد که آیا نماز را اول وقت خوانده؟ آیا نماز را در مسجد خوانده؟ و یا مثلا از کاربر بپرسد که آیا امروز غیبت دیگران را کرده است؟ آیا با مراجعه کنندگان با اخلاق خوش رفتار کرده است؟ و مواردی از این دست. پس از دریافت اطلاعات از کاربر، نرم افزار می تواند حساب و کتاب را انجام دهد و لیستی از اعمال نیک و بدی که شخص در روز انجام داده است و تعداد گناهان و ثواب های انجام شده را بدست آورد. همچنین نرم افزار می تواند میزان مطابقت اعمال فرد با تعالیم دینی و اخلاقی را بصورت منحنی و کارنامه ای از اعداد نشان دهد. نرم افزار همچنین می تواند پیشنهاداتی برای بهتر شدن اوضاع کارنامه نیز ارائه کند. چنانچه وضعیت عمومی کاربر در انجام اعمال نیک و پرهیز از انجام گناهان مطلوب بود نرم افزار می تواند در روزهای بعد وارد جزئیات بیشتر نیز بشود. چنانچه انسانی هر روز کارنامه اعمال خویش را مشاهده کند سعی در بهبود آن می کند و کم کم مسابقه ای برای انجام اعمال صالح بیشتر و اصلاح رفتار خود شکل می گیرد. البته باید توجه داشت که در طراحی این نرم افزار باید از کارشناسان خبره مذهبی بهره گرفت تا دچار سطحی نگری در مسائل دینی و التقاط نشویم.
بسم الله الرحمن الرحیم